To jest archiwalna wersja serwisu nj24.pl Tygodnika Nowiny Jeleniogórskie. Zapraszamy do nowej odsłony: NJ24.PL.

Stare i nowe - Otwarte Domy Przysłupowe

Stare i nowe - Otwarte Domy Przysłupowe

W tym roku pod hasłem "Tkactwo w domu przysłupowym", w najbliższą niedzielę, już po raz dwunasty, odbędzie się Dzień Otwarty Domów Przysłupowych. Na pograniczu Niemiec, Czech i Polski 29 maja między godziną 10:00 a 17:00 otwartych dla odwiedzających będzie łącznie 132 domów, w typowym dla Górnych Łużyc stylu przysłupowym. Wśród nich 35 domów będzie czekało na gości w polskiej części regionu. Po raz pierwszy będzie można odwiedzić nowe domy w Łagowie, Zgorzelcu, Świeradowie i w Kopańcu.

Impreza otwarcia rozpocznie się godzinie 10:00 w miejscowości Großschönau, słynącej z tradycji włókienniczej.
Tego samego dnia, o godzinie 17.00 w Artystycznej Galerii Izerskiej w Kromnowie, rozpocznie się otwarcie wystawy Oli Strzyżowskiej "12 przysłupowych miesięcy". Autorka, która wraz mężem Jarosławem od pięciu lat wykonuje miniatury domów przysłupowych w skali 1:10, tym razem zaprezentuje obrazy, których tematem są m.in. przysłupy z okolic Bogatyni.
Domy przysłupowe (przysłupowo-zrębowe) są budowlami charakterystycznymi dla śląsko-czesko-saksońskiego pogranicza. Powstawały one na obszarach wiejskich prawdopodobnie już na przełomie XIV i XV wieku, a w kolejnych stuleciach były doskonalone. Ten rodzaj budownictwa "wynaleźli" prości, wiejscy rzemieślnicy poprzez kombinację konstrukcji zrębowej, szachulcowej i murowanej. Tym, co odróżnia je od innych rozwiązań stosowanych w budownictwie wiejskim jest przysłup. Ta drewniana konstrukcja z charakterystycznymi łukami otacza izbę zrębową i podtrzymuje górną kondygnację lub dach.
Typowy dom przysłupowy składa się z dwóch części: dolnej (wspomnianej powyżej) - zbudowanej z drewna izby zrębowej (poziomo układane ociosane belki łączy się na rogach budynku "na zrąb") oraz nadbudowanej konstrukcji szachulcowej, która opiera się na zewnętrznych, drewnianych słupach, zwanych przysłupami. W konstrukcji spotykają się dwie tradycje budowlane: typowe dla Europy Środkowo - Wschodniej budownictwo drewniane, oraz rozprzestrzeniona na obszarze języka i kultury niemieckiej - konstrukcja szachulcowa (konstrukcja drewniana wypełniona materiałami naturalnymi tj. drewno, glina, słoma, kamienie).
Górne Łużyce na płaszczyźnie budowlanej okazują się być przestrzenią styku kultury słowiańskiej (czeskiej, serbołużyckiej i polskiej) oraz niemieckiej. Do dnia dzisiejszego zachowało się około 19 tysięcy domów przysłupowo-zrębowych, z czego po stronie polskiej - głównie z rejonie Bogatyni, Zawidowa i Leśnej - około 500. Na terenie dzisiejszych Niemiec domy przysłupowe znajdziemy we wschodniej części Szwajcarii Saksońskiej, powiecie Löbau-Zittau i południowej części powiatu Budziszyn; w Czechach: w Kraju Liberec, Kraju Ústi nad Labem, w naszym kraju: w powiecie lubańskim i południowej części powiatu zgorzeleckiego.
Dni Otwarte Domów Przysłupowych organizowane są od roku 2005 w ramach przedsięwzięcia Kraina Domów Przysłupowych (Umgebindeland), mającego swoje początki w 2003r. Od tamtego czasu realizowane są projekty, które prowadzą do utrwalenia architektury przysłupowej jako elementu charakterystycznego dla regionu oraz atrakcji turystycznej Górnych Łużyc oraz Pogórza Izerskiego. Wśród nich znalazły się m.in.: stworzenie "Grupy fachowej Dom Przysłupowy", wypracowanie marki turystycznej "Urlop w domu przysłupowym", stworzenie turystycznego "Szlaku żyjącego rzemiosła" (http://www.handwerk-erleben.com), czy inicjatywy marketingowej "Miłość od drugiego wejrzenia" (Liebe auf den zweiten Blick), mającej na celu znalezienie nowych właścicieli dla opuszczonych i zaniedbanych domów przysłupowych.
Organizowany Dzień Otwarty Domów Przysłupowych ma pokazać mieszkańcom regionu wyjątkowe piękno tej regionalnej architektury i zachęcić do dbania o te niezwykłe "architektoniczne perełki", niespotykane nigdzie indziej w Europie.

 

Wykaz Domów Otwartych w ramach XII Dni Otwartych Domów Przysłupowych
Jelenia Góra:
1. „Muzeum Karkonoskie” - Chata Regionalna ul. Jana Matejki 28 58-500 Jelenia Góra

powiat jeleniogórski:
1. Czernica 79 Jeżów Sudecki „Konopka” 58-521 Jeżów Sudecki
2. Karpacz ul. Kopernika 2 „Muzeum Sportu i Turystyki” 58-540 Karpacz
3. Kopaniec 145 -Galeria „Kozia Szyja” 58-512 Stara Kamienica
4. Szklarska Poręba ul.11 listopada 24b „Szamanówka” 58-580 Szklarska Poręba
5. Szklarska Poręba ul. Marii Konopnickiej 1 – „Domek Babci Gieni” 58-580 Szklarska Poręba
6. Szklarska Poręba ul. Odrodzenia 1 „Domicil Alma” 58-580 Szklarska Poręba
7. Szklarska Poręba ul. Żeromskiego 23 „Chatka Robaczka” 58-580 Szklarska Poręba

powiat lwówecki:
1. Bystrzyca 12 59-610 Bystrzyca
2. Dębowy Gaj 23 59-600 Lwówek Śląski
3. Gierczyn 55 „Gierczynówka” 59-630 Mirsk
4. Pławna 79 „Muzeum Przesiedleńców i Wysiedlonych” 59- 623 Lubomierz
5. Proszowa 55 59-630 Mirsk
6. Przeździedza 25 59-610 Wleń
7. Skorzynice 26 59-600 Lwówek Śląski
8. Płóczki Górne 102 Gościniec "Pod Zielonym Jajem" 59-600 Lwówek Śląski

powiat zgorzelecki:
1. Bogatynia ul. Waryńskiego 30 58-920 Bogatynia
2. Bogatynia ul. Waryńskiego 32 58-920 Bogatynia
3. Bogatynia ul. Waryńskiego 17 „Dom Zegarmistrza” 58-920 Bogatynia
4. Bogatynia ul. Waryńskiego 18 58-920 Bogatynia
5. Bogatynia ul. Waryńskiego 18 58-920 Bogatynia
6. Bogatynia ul. Słowackiego 7 – translokacja domu 58-920 Bogatynia
7. Działoszyn 163 58-920 Bogatynia
8. Sulików pl. Wolności 29 „Ostry Narożnik” 59-975 Sulików
9. Zgorzelec Aleje Lipowe 1 „Zagroda Kołodzieja” 59-900 Zgorzelec

powiat lubański:
1. Grabiszyce Dolne 80 59-820 leśna

powiat bolesławiecki:
1. Łaziska 50 „Niebiski Burak” 59-700 Bolesławiec

powiat kamiennogórski:
1. Uniemyśl 60 „Karczma Sądowa” 58-408 Uniemyśl

Nowo zgłoszone domy:
1. Łagów ul. Górna 8 59-000 Zgorzelec
2. Kopaniec 156 58-512 Stara Kamienica
3. Świeradów ul.11 Listopada 1, „Chata Drwala”(Nadleśnictwo) 59-850 Świeradów Zdrój
4. Zgorzelec Aleje Lipowe 1a 59-900 Zgorzelec
 

Komentarze (3)

Wspaniała wiadomość. Ratujmy i chrońmy domy przysłupowe.Wspomagajmy ratujących!
Nie budujmy w naszym regionie domów zakopiańskich! - nie dawać zgody. Domy sudeckie , a szczególnie przysłupowe są śliczne!

Droga Redakcjo - autorką obrazów jest Ola Szczyżowska, a nie "Strzyżowska".