„Nasze XX-lecie” - 1989 rok w Jeleniej Górze

Będzie je można zobaczyć 4 czerwca w czasie projekcji z cyklu „Archiwalia” w jeleniogórskim Archiwum Państwowym. U nas – już dziś!
Na przełomie marca i kwietnia 1989 roku zawiązał się w Jeleniej Górze Wojewódzki Komitet Obywatelski. Początkowo spotkania odbywały się w sali konferencyjnej „Simetu”, w którym pracowało wielu działaczy „Solidarności”. Szefem komitetu został mecenas Jerzy Lachowicz.

- Gdy rozpoczęła się kampania wyborcza rozpoczęliśmy działanie. To był bardzo spontaniczny okres, pomagało nam wielu ludzi. Wtedy nie było kampanii w telewizji czy radiu. Spotkania, wiece, plakatowanie, rozdawanie ulotek – tak walczyło się o wyborców – wspomina Tadeusz Lewandowski, wówczas członek tymczasowego zarządu regionu „Solidarności”.

Na mocy „centralnych” porozumień władz z opozycją, Wojewódzki Komitet Obywatelski dostał od wojewody słuzbowego fiata 125p, sprzet biurowy, meble, telefax i tymczasową siedzibę w 3-pokojowym mieszkaniu na parterze w kamienicy przy Wojska Polskiego.

Województwo jeleniogórskie było podzielone na dwa okręgi wyborcze – jeleniogórski i bolesławiecki. Nasz okreg miał numer 27. Wyborcy głosowali wtedy na listę kandydatów do sejmu (w okręgu były do podziału 3 mandaty), krajową PZPR-u oraz na listę kandydatów do senatu.

- Byłem mężem zaufania Romana Niegosza w miejskiej komisji wyborczej. Traktowani bylismy na początku jak intruzi, nic nam nie było wolno. Siedzieliśmy przy osobnym stole, nie dali nawet herbaty czy kawy. Nie można było wyjśc z ratusza. Była obawa, że te wybory władz może zafałszować. Nie było wtedy komputerowego liczenia głosów, więc gdy do komisji spływały protokoły z komisji obwowodowych to spisywaliśmy wyniki, i przekazywaliśmy telefonicznie do siedziby komitetu obywatelskiego – wspomina Wojciech Jastrzębski, były działacz KO.

Najmocniejszym akcentem kampanii wyborczej „Solidarności” było spotkanie z mieszkańcami 27 maja 1989 roku z francuskim aktorem Yves Montandem i Anną Nehrebecką. Montand powiedział wtedy, że nie przyjechał po to, by wtrącać się w nasze wewnętrzne sprawy i mówić na kogo Polacy mają głosować. Ale zaznaczył, że gdy w 80. roku powstała „Solidarność” on i inni jego koledzy wiedzieli, że temu ruchowi chodziło nie tylko o załatwieniu wielu problemów dla Polski, ale też dla innych krajów miłujących wolność i demokrację.

- Wiele osób zastanawiało się wówczas skąd się Yves Montand wziął w Jeleniej Górze, jak go ściągnęliśmy. A stało się to za sprawą profesora Jerzego Regulskiego. Trafił na listę w naszym okręgu, bo odrzuciliśmy jednego z kandydatów z Bogatyni. A prof. Regulski znał się z Annną Nehrebecką, a ona z kolei z francuskim aktorem. I tak przyjechali do Jeleniej Góry. Byli też w innych miastach – dodaje T. Lewandowski.

W czasie wiecu na stadionie mieszkancom zaprezentowali się kandydaci „Solidarności”. Potem w wielkim pochodzie ulicami miasta przeszło około 2 tysięcy jej zwolenników.

„Chodźcie z nami, dziś nie biją” - nawoływali demonstranci do ludzi w oknach, albo „milicjanci, rzućcie pały”, czy „żądamy legalizacji NZS”.

Więcej o czerwcu 1989 roku w Jeleniej Górze czytaj w najbliższym wydaniu "NJ".

Za udostępnienie materiałów archiwalnych dziękujemy Panu Zbigniewowi Dygdałowiczowi, szefowi Pracowni Dokumentacji Filmowej Jeleniogórskiego Centrum Kultury.