To jest archiwalna wersja serwisu nj24.pl Tygodnika Nowiny Jeleniogórskie. Zapraszamy do nowej odsłony: NJ24.PL.

Śladami menory czyli przywracanie pamięci o Żydach

Śladami menory czyli przywracanie pamięci o Żydach

Nie wiadomo nawet, ilu ich mieszkało w Jeleniej Górze. Prawdopodobnie niewielu, w szczytowym momencie do 400 osób. Za przywracanie pamięci o Żydach wzięli się uczniowie III Liceum Ogólnokształcącego im. Śniadeckiego. Ich akcja przyniosła bardzo ciekawe efekty.

Gdy wejdzie się na stronę Polskiej Fundacji Forum Dialogu, która zajmuje się przywracaniem pamięci o Żydach, łatwo dostrzec, że działali oni przede wszystkim na terenach środkowej i wschodniej Polski. Na zachodzie raczej było ich niewielu – najbliżej w Kamiennej Górze i Bolesławcu.

– Powód wszyscy znamy – Hitler, „noc kryształowa”, deportacje do obozów koncentracyjnych – ponura realizacja planu „ostatecznego rozwiązania” – wymienia Jarosław Kotliński, nauczyciel III LO i organizator akcji. – Taki był też był los Żydów jeleniogórskich – spalona w 1938 roku synagoga, aresztowanie większości z nich, przejęcie przez Niemców majątku. Przykładem może być przejęcie domu towarowego, który znamy jako Dom Dziecka – przed 1938 był własnością Żydów.
Ale, jak mówi, powojenne władze również się przyczyniły do zatarcia śladów żydowskich. – Tym razem podam dwa przykłady: pierwszy to wyburzenie resztek synagogi, która tuż po wojnie służyła za magazyn, a potem zrobiła miejsce nowej zabudowie przy ulicy Kopernika – wymienia J. Kotliński – a drugi to zrujnowanie kirkutu (cmentarza żydowskiego) przy ulicy Sudeckiej.
Oba wydarzenia miały miejsce w roku 1974. Ostatni zarejestrowany pochówek żydowski miał miejsce w 1946 roku. Wkrótce potem wyjechało z Jeleniej Góry większość Żydów. W latach 90-tych XX wieku połamane macewy leżały na składowisku przy ulicy Grunwaldzkiej. Potem zniknęły. Jedynym namacalnym śladem pozostał obelisk na kirkucie. Żydzi rozpłynęli się tak, jakby nigdy tu nie mieszkali.
Grupa uczniów „Śniadeckiego”, postanowiła włączyć się w to „przywracanie pamięci”. Przystąpili do prowadzonego przez fundację programu edukacyjnego pn. Szkoła Dialogu i przez ponad miesiąc zbierali materiały, rozmawiali z jeleniogórskimi znawcami historii, tropili najdrobniejsze ślady. Wynik? Nowa trasa turystyczna „Śladami menory”, którą przemierzyli oficjalnie w połowie grudnia. Mapki z trasą można otrzymać w Biurze Wystaw Artystycznych (ul. Długa). Powstała także wystawa poświęcona Żydom, dla uczniów szkoły. Założyli też profil na facebokku pn. „My w dialogu”, odwiedzili filię Gross-Rosen w Cieplicach, spotykali się z rodzinami wyróżnionymi Medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. W planach mają także wizyty edukacyjne w szkołach. Akcja zakończyła się petycją, skierowaną na ręce prezydenta, z prośbą o upamiętnienie jeleniogórskich Żydów tablicą pamiątkową w miejscu, gdzie przed laty stała synagoga, oraz o odnowienie miejsca pamięci w Cieplicach. Odpowiedzi jeszcze nie ma, ale młodzież zadeklarowała w tym zakresie pomoc.

IMG_1854.jpg
IMG_1855.jpg
IMG_1856.jpg
IMG_1858.jpg
IMG_1859.jpg
IMG_1862.jpg
IMG_1864.jpg
IMG_1867.jpg
IMG_1868.jpg
IMG_1869.jpg
IMG_1870.jpg
IMG_1871.jpg
IMG_1872.jpg
IMG_1873.jpg
IMG_1874.jpg
IMG_1875.jpg
IMG_1876.jpg
IMG_1877.jpg

Komentarze (47)

Doskonałe przedsięwzięcie, najlepsza z możliwych lekcja historii.

Szewach Weiss, były ambasador Izraela w Polsce w wywiadzie dla "Dziennik.pl" z dnia 30.03.2017 r. powiedział, cytuję:

"...czytam nazwiska żydowskich sędziów, prokuratorów czy ubeków, którzy mordowali Polaków w czasach stalinowskich. Myślę wtedy: „Czy ja mam prawo krytykować Polaków? A jak Żydzi zachowali się wobec nich?”. Te relacje były też dramatyczne, nie tylko piękne i pełne anegdot".

,,do IZA,..za moich czaow,gdy przyjechalem na Ziemie Odzyskane to byly jeszcze ruiny z ich Synagogii przy Kopernika,ale tamtejsze wladze daly pozwolenie na wydudowanie budynkow mieszkalnych.Obecnie jest nie lepiej,gdyz na ich Cmentarzu,Zydowskim Cmentarzu przy ul.Sudeckiej Polacy wyprowadzaja psy,a te robia tam toalety

Na portalu wprost.pl w dniu 22.10.2010 r. ukazał się artykuł
"Szokujące słowa rabina. "Goje jak zwierzęta pociągowe - mają służyć Żydom".

Cytuję artykuł:
"Rabin Owadia Josef, duchowy przywódca partii Szas wchodzącej w skład koalicji rządzącej Izraelem oznajmił, że "goje rodzą się po to, by służyć Żydom". – Po co goje są tak naprawdę potrzebni? Będą pracować, będą orać, będą zbierać plony. My zaś będziemy tylko siedzieć i jeść jak panowie - zapowiedział rabin podczas przemówienia w synagodze. Potem porównał osoby, które nie są Żydami do... zwierząt pociągowych - pisze "Rzeczpospolita".
Zdaniem rabina, gdyby goje nie mogli służyć Żydom "nie mieliby po co istnieć".

A Ci co ocaleli to zostali zmuszeni do wyjazdu w 68 r.i od tej pory nauka nie może sie podnieść.

Portal fakt.pl z dnia 02.01.2014 r. w artykule "Tak Żydzi torturowali Palestyńczyków. Trzymali dzieci w klatkach na mrozie" napisał, cytuję:

"Gehenna tych dzieci nie da się z niczym porównać. Zamknięte w klatce, zimą i na mrozie, także w czasie zamieci, cierpiały katusze. Tak władze izraelskiego aresztu w miejscowości Ramla przetrzymywały aresztowane palestyńskie dzieci.
... palestyńskie dzieci przetrzymywane były w taki sposób nieraz przez kilka miesięcy. To bestialskie traktowanie dzieci wyszło na jaw dopiero wtedy, gdy do Ramli dotarli – z niezapowie­dzia­ną wizytą – prawnicy, mający z urzędu zajmować się młodymi Palestyńczykami. Trzymanym w klatkach dzieciom grożono pobiciem i gwałtem, w końcu zaś stawiano przed wojskowymi sądami bez wyznaczania im obrońców".

Na szczęście Tomasz Gross raz na jakiś czas ją podnosi!

Ramla to miasto w Izraelu , leżące kilkanaś cie kilometrów od morza śródziemnego, temperatura w naj chłodniejszych miesiącach nie spada poniżej plus 10 st C.Skąd więc wspomniany mróz?
Prawdziwi Polacy bardzo głośno krzyczą ,jeśli na terenach ,które kiedyś należały do Rzeczpospolitej, szczególnie na wschodzie ,dojdzie do jakiejkolwiek dewastacji nekropolii .A co zrobili z cmentarzami żydowskimi(jak wspomniany kirkut przy Sudeckiej,będący psią sralnią)- miejsce pochówku jest w judaizmie ŚWIĘTE! Nie tylko cmentarze żydowskie, ale także ewangelickie (zwłaszcza dotyczy to tzw.Ziem Odzyskanych), są żródłem materiałów budowlanych , publicznymi toaletami oraz melinami pod chmurką.
Inicjatywa ,jaką podjęli uczniowie z III LO jest chwalebna,zwłaszcza,żeuczestniczy w niej też pisowski radny J.Kotliński

Do moi.
Żydzi trzymali przez wiele miesięcy dzieci palestyńskie w klatkach. Ale według ciebie wszystko jest ok.

A zrozumiałeś to co skomentowałeś?Z treści postu wynika,że nie.Moi o niebie a Ty o chlebie.Jak większość Tobie podobnych w tym naszym pięknym kraju.

,,rzucali kamieniami w innych ludzi to zostali zamknieci w klatkach.Pamietam,jak bylem dzieckiem to Ksiadz Proboszcz
zamykal nas w ciemniej zachrystii i kazal kleczec na grochu,bo my Polskie dzieci bylismy nie grzeczne

A po coś Ty chodziła do tej Zakrystii? Tam jest miejsce dla zakonników i księży, a nie dla dziewcząt. I nie bardzo wierzę w ten groch. Nie pomyliło się Tobie ze stonką w ZMP?

Nie ,tylko Jedwabne.Jest coraz wiecej ksiazek mowiacych o zlych stronach naszej historii/Muzeum Historii Polski /

Ostrożnie z tą pamięcią, bo wkrótce znajdzie się pomysłowy biznesmen-prawnik z Izraela z pisemkiem, w którym będzie domagał się zwrotu majątków - kamienic itp, które do 1945r należały do ICH (Izraela) obywateli. Tam potrafią robić hajs. A w razie jakiejś odmowy i podważania zasadności wniosku, dostaniemy jak zwykle łatkę antysemitów :D A co do Gross-Rosen, to ginęli tam nie tylko żydzi.

Polacy chca od Niemcow reparacji i rowniez Zydzi maja prawo do odzyskania swojego majatku odebranego im na tereniae Polski

w Gross-Rosen i filiach byli i ginęli także Żydzi wśród innych narodowości, a poza tym o jakie żydowskie majątki i kamienice ci chodzi na tych ziemiach "oczyszczonych" przez totalitaryzm co najmniej dwukrotnie, jak nie wiesz to nie pisz owiń sie w szalik i idź na mecz

.. ma wyrzuty sumenie,tak po katolicku,po polsku.Moze jego
ojciec przywlaczyl sobie garnek od tej biedoty zydowskiej z Jedwadna,tak brutalne wymordowanej przez sasiadow-polakow

Panosza sie na calego wkrotce bedzie problem jak w Palestynie

,,do yann,ukzyzowali naszego Pana Jezusa,a my Polacy ich pokonamy,jak Krol Sobieski turkow

Nie Żydzi a rzymianie .

a II Wojnę światową rozpętali naziści a nie niemcy :D

,,do yanna,, rozmawialem z Ksiedzem Proboszczem i on mi powiedzial,ze
narod zydowski wedlug Biblii to Narod Wybrany przez Boga i jezeli Nasz Stworca uzna,ze tutaj jest ich Ziemie,to musimy opuscic te nasze Ziemie Odzyskane

Jak podaje portal sztetl.org.pl w Jeleniej Górze najwięcej osób uważających się za Żydów mieszkało w Jeleniej Górze w 1880 roku - 450. W 1939 roku Jelenią Górę zamieszkiwało 70 osób przyznających się do żydostwa.

Panie kazimierzu,a pamieta Pan starego Rosenzweiga ? Zmienil nazwisko i mieszka na zabobrzu,jego syn wyjechal do ameryki
i ma sie dobrze,ma dzieci,piekny dom,ale nie mile wspomnienia z NASZEJ jeleniogorskiej polskosci

A co Panu Rozenzwajgowi zawinili Polacy? Jeśli dobrze Go znasz, to zapewne wiesz, co, jeśli faktycznie Mu w czymś zawinili, a jeśli o tym napisałaś, to podzieli się z innymi czytelnikami tymi wiadomościami. Jak się powiedziało A, to trzeba dokończyć, a nie pisać półsłówkami i pisać paszkwile na Polaków bez podania szczegółów.

- "Ja nie rozumiem Polakow,Nie mam rowniez wielkiego szacunku do Polakow,oczywiscie z wyjatkiem i to wieloma.Marze
o ..POKOJU ! " - Jariath Rosenzweig

Czy takie słowa bez podania przyczyn nienawiści do Polaków nie świadczą o nacjonalizmie tego pana? On nienawidzi Polaków, a powinien nienawidzić Niemców. Polacy pomagali Żydom w czasie wojny, np. Pani Irena Stanisława Sendlerowa z domu Krzyżanowska, ps. „Jolanta” (ur. 15 lutego 1910 w Warszawie, zm. 12 maja 2008 tamże) – polska działaczka społeczna i charytatywna, członkini PPS i kierowniczka referatu dziecięcego Rady Pomocy Żydom („Żegoty”). Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, dama Orderu Orła Białego i Orderu Uśmiechu.

W czasie II wojny światowej współtworzona przez nią sieć ludzi i organizacji podjęła próbę uratowania ok. 2500 żydowskich dzieci (nie wszystkie przeżyły wojnę). W październiku 1943 została aresztowana przez Gestapo, jednak „Żegocie” udało się ją uwolnić. W czasie powstania warszawskiego była sanitariuszką w jednym z powstańczych punktów sanitarnych na Mokotowie. Po wojnie pracowała w opiece społecznej i średnim szkolnictwie medycznym. Przez długie lata jej działalność podczas okupacji była nieznana.

.. jeszcze nie mam odpowiedzi.Mlody,tz.Jariath ma urlop i jest na wyspie Fidschi ze swoja rodzina i obecnie nie mam z nim kontaktu,a stary czyli jego Ojciec - milczy.Podejrzewam,ze tutaj zawinil Kosciol Katolicki i nasza
,taka zadziorna wiara,Oni wierza,my wierzmy - w Boga

Musiała być jakaś konkretna przyczyna, związana z konkretnym człowiekiem, a przenoszenie nienawiści związanej z jednym winowajcą na cały naród świadczy o niedojrzałości, albo ... szowinizmie.

,, nie ma skutku bez przyczyny i tutaj z innego worka.
Pamietasz Hartwiga,nazywali go obszarnukiem,bo mial rodzinne stawy w karpnikach

Nie pamiętam Hartwiga, a kto to był oprócz tego, że miał stawy? Jemu też ktoś zrobił krzywdę? Mogłabyś napisać coś więcej, albo wskazać jakiś link do tej historii? Jeśli wspomniałaś to nazwisko, to na pewno nie bez powodu.

,,Dziadek juz poszedl na wypoczynek.Jutro jedzie na cmentarz
na grob mojej Babci.Chcialam tylko zyczyc Pani/Panu Dobrego juz nadchodzacego Nowego 2018 roku,aaa nie lube zydow za uboj rytualny - meczenie zwierzat

Dziadek jest juz w lozku i powiedzial,ze jest Pan mezczyna -Stasiem.Moze ma prorocze sny,nie wiem

Dlaczego Zydzi zmieniaja swoje nazwiska ?,nietorzy Zydzi robia to z kaprysu,a niektorzy robia to po to,abys mial o co pytac

Co zrobiła TVTRwam i Radio Maryja z ludźmi?
Czy przyjdzie taki dzień że zamilkną te rozgłośnie jazgotu?
Czy nastąpi likwidacja zakonów?
I czy przetrwamy jako samotna wyspa w Europie pod rządami sekty odłamu katolickiego?

,,ja ,tam boje sie nie Zyda,ale niemca, moga odebrac nam Polakom, swoj protestancki kosciol,a ktory to zostal przechrzczony n Sanktuarium Swietego Krzyz

w tym roku Jelenią Górę odwiedzili: Szewach Weiss i ambasador Izraela w Polsce Anna Azari

Ambasador Izraela Szewach Weiss jest bardzo wdzięczny Polakom, uratowali mu życie. Mówił o tym wielokrotnie

Skoro mieszkało ich taka garstka to w jakim celu poruszać ten temat.

Celestyka,nie widzisz problemu ? Wymordowany narod zydowski sie podniosl i do takiej sily,ze obecny prezydent
usa slucha tylko rad swojej corki - tej od zyda ziecia

Żydzi to odwieczny problem. Dlatego wymyślili wam boga-żyda.

BWA nie zajmuje się od dawna tym co winno nam organizować.....zamiast sztuką zajmuje się polityką już od dawna ....niech sobie antypolską propagandę uprawiają za swoja własną kasę...

nie polityką, ale kulturą, szeroko pojętą. Kultura to nie tylko wystawa ...ale cóż:(

Już nie mogę tego oglądać! Wszędzie tylko Kanadyjczycy i Czeszki! Moja kolekcja filmów idzie na śmietnik! Naprawdę oglądanie zapasów karłów w kisielu już mnie znudziło. Fajne, dobrze obdarzone chłopaki już mnie nie kręcą tak jak kiedyś.

Niemcy,krytykuja prezydenta miasta jelenia gora marcian zawile: - "Schüler erforschen Hirschberges jüdische Geschichte" - "schächsiche zeitung" - 2018.01.08 von klaus-peter lönger

Panie Prezydencie Marcin Zawila,gdzie jest tablica upamietniajaca jeleniogorskich Zydow,odnowienie miejsca pamieci w cieplicach,GDZIE ? PYTAMY,my - mlodziez z Jeleniej Gory i Redaktorzy z gazety niemieckiej - "Schächsiche Zeitung"

A dla tych dzieciaków to chyba ważne, prawda? Dziękuję w ich imieniu za wszystkie komentarze - za te, z którymi się zgadzam i te, które odrzucam. Każdy ma prawo do pamięci. Nie wszystko też można przeliczyć na pieniądze czy inne korzyści. Warto w tych "nieideowych" czasach poświęcić coś bezinteresownie.