Krzywousty na pomnik

Zaczęło się od rzeźby „jelonka”, która stanęła we wrześniu ubiegłego roku w centrum Jeleniej Góry. Grupa osób skupionych wokół Jeleniogórskiego Forum Samorządowego, współpracując z miastem (partnerem było MPGK) i Rotary Karkonosze, zrealizowała swój pierwszy pomysł na atrakcję turystyczną Jeleniej Góry: na skwerze 1 Maja stanęła rzeźba jelonka, autorstwa Lewana Mantidze, która natychmiast została zaakceptowana przez mieszkańców i turystów.

- Mamy kolejne pomysły na wzbogacenie krajobrazu Jeleniej Góry i Izerów – o planach fundacji Ryszard Dzięciołowski poinformował na spotkaniu w BWA poświęconym architekturze i urbanistyce Jeleniej Góry. Na pytanie moderatora spotkania, Andrzeja Więckowskiego: „Co po nas zostanie?” - Fundacja Ziemi Jeleniogórskiej ma konkretne odpowiedzi:

Teraz Krzywousty!

Fundacja Ziemi Jeleniogórskiej „Obeliscus” powstała jako narzędzie do realizacji społecznych projektów. „Fundacja ma prawo do zbiórek publicznych” – mówią wprost członkowie stowarzyszenia. „Obeliscus” tworzy sześć osób reprezentujących różne stowarzyszenia i profesje: Ryszard Dzięciołowski (Rotary Karkonosze), Iwo Łaborewicz, Stanisław Firszt, Janusz Wojtas (Stowarzyszenie Sympatyków Sobieszowa), Witold Szczudłowski (Związek Gmin Karkonoskich), Leszek Wrotniewski (Jeleniogórskie Forum Samorządowe), Radosław Pluciński (Stowarzyszenie Miłośników Cieplic).

- Fundacja to narzędzie, do poszczególnych projektów będziemy tworzyć komitety społeczne – tłumaczy Ryszard Dzięciołowski.

Pierwszy komitet społeczny właśnie powstał. Celem jest budowa pomnika Krzywoustego.

- Zależy nam, aby pomnik był pamiątką historyczną i zarazem elementem turystycznym – dyskusją w BWA Ryszard Dzięciołowski chce rozpocząć społeczną debatę na temat formy i miejsca, gdzie ma stanąć pomnik – Chcielibyśmy, aby jeleniogórzanie uznali pomnik za „swój”, włączyli się do naszej debaty.

Fundacja ma pomysł nie tylko na pomnik, ale i jego finansowanie. Liczy na pozyskanie pieniędzy z instytucji państwowych, ze składek społecznych. Miasto obiecało pomoc w przygotowaniu infrastruktury pod pomnik. Stąd rozmowy na temat miejsca, gdzie Krzywousty ma stanąć i roli, jaką pomnik ma pełnić: czy ma „ożywić” fragment miasta, czy raczej nawiązywać do historii, być symbolem Jeleniej Góry, czy produktem turystycznym?

Pod uwagę bierze się kilka punktów w centrum i na obrzeżach miasta, w strefie nadrzecznej, okolicach Wzgórza Krzywoustego.

Pierwszy zarys projektu pomnika Krzywoustego przedstawił w Galerii BWA znany rzeźbiarz, Zbigniew Frączkiewicz ze Szklarskiej Poręby.

- Ważne, żeby pozostał ślad po artystach, którzy tutaj tworzą – uznali bowiem inicjatorzy pomysłu, powierzając projekt „rodzimemu i uznanemu” artyście.

Z zastępem wojów i jeleniem

Projekt pomnika Krzywoustego autorstwa Zbigniewa Frączkiewicza można oglądać w BWA. Frączkiewicz szuka ścieżki, która połączyłaby tradycję regionalną, mit o Krzywoustym polującym na jelenia z wolną wypowiedzią artysty, charakterystycznym rysem jego rzeźb.

Żeliwny Krzywousty stanąłby z zastępem wojów w okolicach Wzgórza Krzywoustego, w pewnej odległości od... jelenia, w który skierowany byłby promień lasera. Na temat tego, czy laser mógłby turysta uruchomić za pomocą sms-a – jak smoka wawelskiego w Krakowie – nic jeszcze nie wiadomo.

Pierwsza prezentacja pomnika Krzywoustego wzbudziła gorącą dyskusję: od głosów poddających w wątpliwość zasadność nawiązywania do odległej historii po propozycję, aby... w orszaku Krzywoustego zmieścić obok wojów – kupców niemieckich, protestantów, a nawet współczesnego rolkarza. Mrugano nawet w kierunku potencjalnych sponsorów, zastanawiając się, czy twarze wojów z rysami....sponsorów nie otworzyłyby prywatnych skarbonek.

Projekt Zbigniewa Frączkiewicza poparł choćby architekt, Wojciech Drajewicz. Wojciech Kapałczyński zwrócił uwagę na miejsce, gdzie miałby stanąć pomnik:

- Miejsce pod „grzybkiem” jest dobre. To słuszna koncepcja, aby połączyć budowę pomnika z restauracją wieży widokowej i punktu gastronomicznego na wzgórzu. Odnowienie tego produktu turystycznego z okazji 900-lecia miasta uważam za najpilniejsze. Nad formą pomnika można podyskutować, ale punktem wyjścia powinno być odnowienie tego, co było kiedyś – powiedział.

Ninie Hobgarskiej, dyrektor BWA (rada Artystyczna BWA ma sprawować pieczę nad artystyczną stroną przedsięwzięcia), podoba się forma pomnika i próba odrealnienia Krzywoustego: rzeźbiarska bryła, wyraźnie zarysowane postaci i nieprecyzyjne szczegóły twarzy, nowoczesny łącznik – laser - pomiędzy Krzywoustym z wojami a jeleniem.

Więcej kontrowersji wzbudza natomiast geometryczna bryła jelenia.

- To pierwsza myśl, a nie ostateczny projekt pomnika – mówi Nina Hobgarska.

Po Krzywoustym - „pośladki Kunegundy”?

„Obeliscus” ma konkretne plany finalizacji projektu pomnika Krzywoustego: „na wiosnę chcemy ruszyć, Krzywousty stanie najpóźniej w przyszłym roku”.

Na Krzywoustym nie kończą się plany stawiania architektonicznych dominant w Jeleniej Górze i całych Izerach: zaawansowany jest pomysł tablicy czy płaskorzeźby upamiętniającej lekarza Thebesiusza, jeleniogórzanina, autora pionierskiej rozprawy o krążeniu krwi. Kiełkuje pomysł zorganizowania innej atrakcji turystycznej... „pośladków Kunegundy z Zamku Chojnik”. Werona zwabia turystów piersiami Julii, które każdy chce dotknąć, dlaczego Jelenia Góra nie może nawiązać do legendy Zamku Chojnik? - powiada Ryszard Dzięciołowski.

- Dojrzeliśmy do tego, aby traktować Dolny Śląsk i naszą Kotlinę jako małą ojczyznę wielu kultur – podsumował inicjatywy „Obeliscusa” Dzięciołowski – Chodzi nam o to, aby odkrywać historie tych ziem i zarazem tworzyć turystyczne atrakcje.